Մահվան կարուսել մրջյունների մոտ՝ բնությունը շարունակում է զարմացնել (տեսանյութ)

Մահվան կարուսելը բնական երեւույթ է, որը բաղկացած է այն փաստից, որ մրջյունների մեկ կամ մի փոքր խումբ, առաջին հայացքից միանգամայն անհիմն, սկսում են վազել փակ շրջանով, աստիճանաբար իր անսահման ցիկլի մեջ ներգրավելով ավելի ու ավելի շատ այլ մրջյուններ:


Մրջյունները շարունակում են վազել, քանի դեռ նրանք չեն ընկնում սատկած, եւ մրջյունների շրջանակը շարունակում է իր կարուսելը մինչեւ սպառեն ուժերը, թողնելով զոհերի մի կույտ:

Ամերիկյան խոշորագույն աշխարհաբան Ուիլյամ Մորտոն Ուիլերը 1910 թվականին նկարագրել է լաբորատոր պայմաններում իր կողմից դիտարկված ինքնաբուխ ծագած մրջյունների դեպքը, որը շարունակվել է 46 ժամ:

1921 թվականին ամերիկացի ճանապարհորդ Ուիլյամ Բիբը իր «ջունգլիների ծայրը» (Edge of the Jungle) գրքում նկարագրել է Գայանում իր տեսած մրջյուն-էցիտոնների շրջանը շուրջ 365 մետր շրջագծով, որտեղ մրջյուններից յուրաքանչյուրն ամբողջ ցիկլը կատարել է 2,5 ժամում: Այս մրջյուններով կարուսելը գոյություն է ունեցել 2 օր:

Ֆենոմենի ենթադրական բացատրությունը ֆերոմոնային հետքն է, որով որոշ տեսակների մրջյունները, որոնք սնունդ են գտնում խմբում, նշում են հողի մակերեւույթը սննդի արշավների ժամանակ, արագ եւ արդյունավետ ճանապարհորդելու սննդամթերքի գտնվելու վայրը եւ այն դեպի մրջնաբույն տեղափոխելու նպատակով:

Հողին մոտ գտնվող զույգ բեղիկների օգնությամբ մրջյունները ընկալում են հոտի ուղղությունը և ինտենսիվությունը, և շարժվում են խիստ ֆերոմոնային հետքով։

Մի պահ, ինչ-ինչ պատճառներով, մրջյունների ալգորիթմի ձախողում է տեղի ունենում, եւ մրջյունները սկսում են քայլել փակ շրջանով, ներգրավելով մահվան երթին իր ընկերներին, ովքեր նույնպես գալիս են հետևելու սննդի հետքը: Անհաջողության հնարավոր պատճառն այն է, որ առանձին դեպքերում սննդի արշավանքը չափազանց երկար է կատարվում, եւ մրջյունը տուն վերադառնալուն պես ֆերոմոնային հետքի հոտը հասցնում է ցրվել, ինչի հետեւանքով ճանապարհի կեսին մրջյունը շեղվում է պլանից, մի քանի անգամ շրջվում է մի կողմ եւ անմիջապես նորից բախվում է իր հետքին:

Понравилась статья? Поделиться с друзьями: