Ծնվել է Միքայել Պատկանյանը 1812 թվականի հոկտեմբերի 2ին։ Միքայելը Աղաբաբյան դպրոցում է սովորել, այնուհետև Լազարյան ճեմարանում։ Հետո սովորել է բժշկագիտական ուսումնարանում։
1836ին մասնակցել է «ԿՈՎԿԱՍ» թերթի խմբագրմանը։ 1850ին մեծ ներդրում է արել թատրոն հիմնելու գործում (արևելահայ): 1853ին գրել է պիեսը իր առաջին։ Կարելի է ասել Միքայելը հետամուտ էր քննադատական ռեալզմի բարգավաճմանը հայկական գրավոր մտածողության մեջ։
Միքայելը թարգմանություններ է նաև շատ արել, որոնցից են Գալյուայի «ԻՆԿՎԻԶԻՑԻԱ» ու այլ գրվածքներ։ Միքայելի եղբայրն է եղել գաբրիել Պատկանյանը, ով ևս բանաստեղծել է, պատմաբանությամբ է զբաղվել ու նաև հասրակական գործունեությամբ։ Միքայելը հրաշալի է տիրապետել ռուսերենին ու նաև դասավանդման գործունեություն է ծավալել։
Թիֆլիսի թատրոնի կարելի է ասել հիմնաքարերն է կառուցել, մշակել ստրատեգիաներ թատերական, երպեսզի առավել արդյունավետ աշխատեն ու դա նրա մոտ ստացվել է, քանզի նրա եղած տարիներին թատրոնում, բեմադրվել են մի շարք կարևոր ներկայացումներ։
